آشنایی با نحوه کار با سمعک
تمام صداهای یک زبان نسبت سایر زبان ها شرایط یکسانی ندارند. ادامه مطلب برخی از آنها کلمه ای را از کلمه دیگر تمایز می دهند برخی دیگر تنها اشکال مختلف از تولید یک مفهوم ذهنی هستند. فهرست واجی یک زبان مجموعه ای از واج ها است که مشخصه آن زبان هستند، یعنی برای تمایز یک لغت از دیگری به کار می روند. و واج ها واحد های انتزاعی صدا هستند. این مفهوم با ارائه مثال بهتر درک می شود.
برای یک زبان بخصوص، یک جفت واج دارای توزیع تقابلی (contrastive) یا همپوشان هستند در صورتی که عوض کردن یکی از آنها با دیگری معنای متضادی ایجاد کند. جفت واژه ای که چنین ارتباط تقابلی دارند را minimal pairs می نامند. توزیع یک صدا مجموعه مکان هایی است که می تواند در آن ها قرار گیرد، اگر دو صدا در یک زبان واج های متفاوتی باشند، به نحوه توزیع آنها همپوشان گفته می شود. در انگلیسی لغات big و pig تنها در واج ابتدایی تفاوت دارند بنابراین /b/ و /p/ واج های متفاوتی هستند. یک جفت کلمه به طرق مختلفی ممکن است minimal pair باشند. این حداقل اختلاف ممکن است در جزء آغازین باشد (big و pig) یا همخوان انتهایی ( bid و bit ) یا ترکیبی از همخوان و واکه ( either و ether ) یا در مورد واکه ( heed و hid ).
تفاوت هایی بین اصوات گفتاری (آواها) وجود دارد که واجی نیست. به عنوان مثال، در زبان انگلیسی واج /p/ در کلمه pin با یک پاف کوچک هوا تولید می شود در حالی که در واج /p/ در کلمه spin چنین چیزی وجود ندارد. به این پاف هوا اصطلاحا دمیدگی (aspiration) گفته می شود و نمایش فونتیک آن به این شکل خواهد بود: [p?] در کلمه [p??n]. توجه داشته باشید که [p?] و [p] در انگلیسی توزیع تقابلی ندارند زیرا برای تمایز لغتی از لغت دیگر استفاده نمی شوند. در زبان هایی مثل کره ای و تایوانی از دمیدگی برای افتراق بین کلمات استفاده می شود. در این زبان ها /p?/ دمیده و /p/ غیر دمیده واج های جداگانه ای هستند و توزیع تقابلی دارند.
وقتی دو صدا نتوانند در یک مکان مشابه در کلمات قرار بگیرند دارای توزیع مکمل (complementary) هستند. مثلا همخوان های [r] و [l] در زبان کره ای، در این زبان [l] یک همخوان انتهایی است و هرگز در ابتدای کلمات نمی آید و [r] یک همخوان ابتدایی است. همچنین در مورد /p?/ دمیده و /p/ غیر دمیده در انگلیسی، شکل دمیده لزوما در ابتدای کلمه و همراه یا تکیه می آید در حالی که فرم غیر دمیده در خوشه های همخوانی که با /s/ شروع می شوند دیده می شود. هر دوی این مثال ها یک جفت allophone را در دو زبان نشان می داد که شکل نوشتاری مشابه و تلفظ متفاوت دارند. در انگلیسی /p?/ دمیده و /p/ غیر دمیده با حرف p نشان داده می شوند و در زبان کره ای همخوان های [r] و [l] با علامت ? و تفاوتی در شکل نوشتاری آنها وجود ندارد.
منبع: